TRANH SƠN MÀI TRUYỀN THỐNG TƯƠNG BÌNH HIỆPLàng Tương Bình hiệp thuộc xã Tương BÌnh Hiệp, TX.Thủ Dầu Một, Bình Dương. Là làng tranh nổi tiếng trong và ngoài nước với các sản phẩm đẹp, đa dạng mẫu mã và chất lượng.
Trải qua hơn 300 năm phát triển, nghệ thuật sơn mài của tỉnh Bình Dương đã trở thành một trong những vốn quý về mỹ thuật, thể hiện bản sắc văn hóa của địa phương. Nó thực sự là dấu ấn trong đời sống của người dân nơi đây với biết bao sản phẩm, góp phần vào di sản truyền thống mỹ thuật Việt Nam. Nghề sơn mài ở Bình Dương có từ thế kỉ 18, sau quá trình di dân từ miền Trung, miền Bắc vào vùng đất mới. Sau thời gian khai khẩn đất đai, sinh cơ lập nghiệp, người dân đã thực hiện những bức tranh sơn mài đầu tiên, chủ yếu qua việc quét sơn vẽ tranh phong cảnh về cây đa, bến nước, mái đình, lũy tre làng... Từ lối sáng tác cha truyền con nối, các lớp nghệ nhân sơn mài Bình Dương đã dày công gửi gắm cả tâm huyết để dần hoàn thiện thành tác phẩm sơn mài nghệ thuật độc đáo bằng vẻ đẹp lộng lẫy và sâu lắng. Đặc biệt, sơn mài Bình Dương vẫn luôn giữ được nét đẹp truyền thống, đó là sự tinh xảo, nhẹ nhàng thanh thoát, đậm đà tính cách Á Đông. Với nguồn nguyên liệu gỗ các loại, kết hợp với sơn dầu Phú Thọ, một loại chất liệu có màu sắc đẹp, lạ, bóng, bền, nghệ nhân đã tạo nên lớp men đen bóng đặc trưng cho những tác phẩm sơn mài Bình Dương. ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH HẤP DẪN |
Khách du lịch đến Bình Dương với các địa danh nổi tiếng như lòng Hồ - núi Cậu, chùa Hội Khánh, chùa Bà, làng tre Phú An... và gần đây, Lạc cảnh Đại Nam Văn Hiến là cái tên mà khi nhắc đến Bình Dương không ai là không biết. Tất cả là những điểm đến du lịch hấp dẫn, nhưng sẽ là “không đủ” nếu trong tour của bạn không có làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp, một điểm dừng chân lý tưởng cho du khách khi qua đất Thủ..
Bắt đầu từ Trạm thu phí Suối Giữa, rẽ vào đường Hồ Văn Cống, bạn sẽ bắt gặp những gian hàng bày bán các mặt hàng của làng nghề. Mỗi gian hàng bày bán các sản phẩm khác nhau, tùy theo phong cách riêng của từng cơ sở sản xuất. Các mặt hàng cẩn ốc, cẩn trứng, tranh gỗ, rồi tượng, bình hoa... tất cả đều toát lên nét đẹp nhẹ nhàng, thanh khiết, đậm đà tính cách Á Đông truyền thống dù cho nghề đã trải qua nhiều thế hệ. Khi được ngắm nhìn các tác phẩm sơn mài, bạn sẽ không khỏi bỡ ngỡ bởi sự đặc sắc của nó, rất tinh tế và giàu tính nghệ thuật. “Không thể ngờ là người ta lại giỏi đến vậy, có thể nghĩ ra việc cẩn những mảnh trai, ốc vào gỗ mà đẹp đến mê hồn”. Chính độ bóng và độ bền của sơn đã làm nên cái hồn của sơn mài, thể hiện sức bền và vẻ đẹp lộng lẫy của sản phẩm, biến sơn mài thành một “ngôn ngữ” nghệ thuật vượt thời gian.
Bắt đầu từ Trạm thu phí Suối Giữa, rẽ vào đường Hồ Văn Cống, bạn sẽ bắt gặp những gian hàng bày bán các mặt hàng của làng nghề. Mỗi gian hàng bày bán các sản phẩm khác nhau, tùy theo phong cách riêng của từng cơ sở sản xuất. Các mặt hàng cẩn ốc, cẩn trứng, tranh gỗ, rồi tượng, bình hoa... tất cả đều toát lên nét đẹp nhẹ nhàng, thanh khiết, đậm đà tính cách Á Đông truyền thống dù cho nghề đã trải qua nhiều thế hệ. Khi được ngắm nhìn các tác phẩm sơn mài, bạn sẽ không khỏi bỡ ngỡ bởi sự đặc sắc của nó, rất tinh tế và giàu tính nghệ thuật. “Không thể ngờ là người ta lại giỏi đến vậy, có thể nghĩ ra việc cẩn những mảnh trai, ốc vào gỗ mà đẹp đến mê hồn”. Chính độ bóng và độ bền của sơn đã làm nên cái hồn của sơn mài, thể hiện sức bền và vẻ đẹp lộng lẫy của sản phẩm, biến sơn mài thành một “ngôn ngữ” nghệ thuật vượt thời gian.
Nếu bạn muốn tham quan và tìm hiểu về làng nghề, bạn sẽ được dẫn đến tận các cơ sở sản xuất. Đến đây, du khách được tận mắt nhìn thấy từng công đoạn của nghề truyền thống độc đáo này. Tùy theo quy mô lớn nhỏ của từng gia đình, mỗi gia đình có thể đảm nhận một khâu hoặc tất cả các khâu để hoàn thành một sản phẩm. Với hàng trăm hộ làm sơn mài, làng Tương Bình Hiệp có thể xem như một xí nghiệp thủ công. Nhiều sản phẩm sơn mài của làng nghề Tương Bình Hiệp đã đứng chân ở nhiều quốc gia trên thế giới. Quả thật, làng nghề này là một điểm đến không thể bỏ qua./.
TRANH SƠN MÀI NÉT ĐẸP VĂN HÓA
Từ một việc làm để giải trí lúc nông nhàn cho đỡ niềm mong nhớ quê cha đất tổ, những tác phẩm sơn mài đầu tiên đã được những người giàu có trong vùng biết đến và đặt mua. Tiếng lành đồn xa, hàng đặt ngày càng nhiều, đã có những hộ chuyên nghiệp kéo theo nghề làm sơn mài phát triển. Khi người Pháp chiếm Thủ Dầu Một, họ đã thích thú với nghệ thuật sơn mài Việt Nam. Nhận chân giá trị của môn nghệ thuật khá lạ lẫm này, người Pháp đã giới thiệu phương pháp sáng tạo nghệ thuật của phương Tây để bổ sung, ứng dụng vào nghệ thuật cổ truyền Việt Nam nhằm tạo nên những tác phẩm sơn mài có giá trị cao về nghệ thuật.
Họa sĩ Lý Trực Sơn chia sẻ: "Tuy tuổi đời, tuổi nghề, phong cách và quan điểm nghệ thuật khác nhau, nhưng tất cả đều yêu chất liệu đầy mê hoặc này với tinh thần kế thừa, phát huy, tìm tòi sáng tạo nhằm góp thêm tiếng nói khẳng định những giá trị độc đáo của tranh sơn mài Việt Nam". Rất nhiều đồng nghiệp trong giới Họa sĩ và những người yêu tranh đã có mặt tại triển lãm để thưởng thức nghệ thuật từ những bức tranh sơn mài làm từ chất liệu sơn ta. |
TẠI SAO CHỌN TRANH SƠN MÀI ?
Các sản phẩm sơn mài thủ công mỹ nghệ Bình Dương đã và đang ứng dụng phù hợp với tốc độ phát
triển của xã hội. Muốn trang trí trong một vật dụng hay bộ phân công trình nào đó, việc tạo dáng cho
sản phẩm ở đây cũng đóng một giai trò khá quan trọng nó góp phần tạo ra nhiều mẩu mã mới lạ với
nhiều kiểu dáng khác nhau giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn theo sở thích hoặc không gian tương
thích bằng những đặc điểm riêng rất Bình Dương.
Tóm lại, sự nối tiếp và phát triển nghệ thuật sơn mài Bình Dương là xu hướng tất yếu của nhu cầu
cuộc sống và thời đại. Ngày nay sơn mài Bình Dương đã qua rồi cái thời lao đao, chìm nổi. Kinh tế thị
trường vốn khắc nghiệt trong mọi ngỏ ngách đời sống và nó cũng không loại trừ nghệ thuật. Cái gì
thích ứng thì sẽ tồn tại và phát triển, ngược lại sẽ bị loại trừ. Sự phát triển của nghệ thuật sơn mài
không chỉ là tiếp nối tinh thần của nghề sơn truyền thống nhằm kế thừa những tinh túy được lưu truyền
nhiều thế kỷ nay, mà còn làm tăng lên những giá trị thẩm mỹ mới cho kỹ thuật và chất liệu sơn mài
Bình Dương. Như vậy các thế hệ nghệ nhân, họa sỹ, doanh nhân tiếp tục kế thừa, xây đắp thành quả
mà các thế hệ trước đã đặt nền móng cho nghề sơn cổ truyền. Kế thừa là yếu tố khách quan giữa cái
cũ và mới trong quá trình phát triển chung về mọi mặt của đời sống xã hội cũng như các ngành nghề
nghệ thuật. Không nằm ngoài quy luật đó nghệ thuật sơn mài truyền thống Bình Dương đã và đang
nâng cao các hình thức phát triển mới để phù hợp với những bước tiến của nghệ thuật và sự phát triển
chung của địa phương.
triển của xã hội. Muốn trang trí trong một vật dụng hay bộ phân công trình nào đó, việc tạo dáng cho
sản phẩm ở đây cũng đóng một giai trò khá quan trọng nó góp phần tạo ra nhiều mẩu mã mới lạ với
nhiều kiểu dáng khác nhau giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn theo sở thích hoặc không gian tương
thích bằng những đặc điểm riêng rất Bình Dương.
Tóm lại, sự nối tiếp và phát triển nghệ thuật sơn mài Bình Dương là xu hướng tất yếu của nhu cầu
cuộc sống và thời đại. Ngày nay sơn mài Bình Dương đã qua rồi cái thời lao đao, chìm nổi. Kinh tế thị
trường vốn khắc nghiệt trong mọi ngỏ ngách đời sống và nó cũng không loại trừ nghệ thuật. Cái gì
thích ứng thì sẽ tồn tại và phát triển, ngược lại sẽ bị loại trừ. Sự phát triển của nghệ thuật sơn mài
không chỉ là tiếp nối tinh thần của nghề sơn truyền thống nhằm kế thừa những tinh túy được lưu truyền
nhiều thế kỷ nay, mà còn làm tăng lên những giá trị thẩm mỹ mới cho kỹ thuật và chất liệu sơn mài
Bình Dương. Như vậy các thế hệ nghệ nhân, họa sỹ, doanh nhân tiếp tục kế thừa, xây đắp thành quả
mà các thế hệ trước đã đặt nền móng cho nghề sơn cổ truyền. Kế thừa là yếu tố khách quan giữa cái
cũ và mới trong quá trình phát triển chung về mọi mặt của đời sống xã hội cũng như các ngành nghề
nghệ thuật. Không nằm ngoài quy luật đó nghệ thuật sơn mài truyền thống Bình Dương đã và đang
nâng cao các hình thức phát triển mới để phù hợp với những bước tiến của nghệ thuật và sự phát triển
chung của địa phương.